Blok 1: Hoe een bioloog onderzoekt: waarnemen – experimenteren – vergelijken
- levenskenmerken
- methodes die de bioloog toepast: waarnemen, experimenteren en vergelijken.
Oefenen in:
– het vastleggen van waarnemingen door tekeningen te maken, metingen te doen en verslagen te schrijven
– het bepalen van gemiddelden bepalen en grafieken lezen
– het gebruik van de binoculaire loep
Het blok bevat illustratieve en motiverende voorbeelden uit de onderzoekspraktijk: een onderzoek naar het gewicht van drieteenmeeuwen en het volgen van dieren via het Global Positioning System.
Aantal pagina’s: 32. ISBN 978-90-5997-206-3. Zie voor de internetbronnen onder Links.
Links tonen
Blok 2: Bewegen: spieren – skelet – gebit
- Uitwerking van het levenskenmerk ‘bewegen’
– het geheel van skelet en spieren wordt vergeleken met het bedienen van een marionet
– de realiteit onderzoeken en het verschijnsel ‘antagonisme’ vaststellen (kippenpoot-practicum)
– inzicht in het feit dat bewegen in het water andere eisen stelt aan skelet en spieren dan bewegen op het land
– het ‘probleem van de reus’: groter wordende dieren die bij gelijkblijvende lichaamsverhoudingen in absolute zin sterker worden, maar tegelijkertijd door hun poten dreigen te zakken.
– de vergelijkende methode toepassen op het bouwplan van de poten van verschillende dieren en op gebitstypen
– vanuit een skelet een dier reconstrueren (Groepsopdracht ‘onbekend skelet gevonden’)
Aantal pagina’s: 40. ISBN 978-90-5997-207-0.
Links tonen
Blok 3: Groei en verandering
In dit blok wordt een aantal levenskenmerken samen genomen; ‘stoffen opnemen’ wordt gekoppeld aan ‘groeien’ en ‘veranderen’. Het blok introduceert de fotosynthese als proces dat de bron vormt voor de ‘biostoffen’ waaruit alle leven is opgebouwd en gaat ook in op allerlei aspecten van groei en voortplanting.
Bij de geslachtelijke voortplanting van planten wordt veel aandacht gegeven aan het belangrijke concept van de samenhang tussen vorm en functie; de uitleg wordt ondersteund door een verrassende powerpoint.
Het aloude practicum met de kiemende bonen doen de leerlingen thuis. Ze herhalen daarmee de vaardigheden uit Blok 1. Dit practicum – een ‘gouwe ouwe’ – is voor veel leerlingen een eye opener en ze doen het met enthousiasme en verwondering.
Aantal pagina’s: 32. ISBN 978-90-5997-208-7.
Links tonen
Blok 4: Ordening en evolutie
Het laatste blok gaat over ordening en evolutie en bouwt voort op de vergelijkende methode uit Blok 1. In plaats van ordening aan de hand van de gebruikelijke slakken en wormen wordt gewerkt met dieren die de leerlingen leuk vinden, zoals paarden en apen. Door middel van een opdracht met ‘apenkaarten’ worden de leerlingen vertrouwd gemaakt met concepten als ‘geslacht’, ‘soort’ en ‘familie’ en met het bepalen van gemeenschappelijke kenmerken. Ook de determineersleutel komt in dit blok aan bod. Bij de afsluitende opdracht krijgen de leerlingen als groep de opdracht om een stamboom te construeren met behulp van wat ze geleerd hebben en door logisch na te denken. Ze worden hierbij zelfs op dino’s getrakteerd. Het hoofdthema van dit blok is ordening, maar bij het ontwerpen van de stamboom wordt duidelijk dat evolutie het achterliggende proces is. Evolutie komt in latere blokken terug en wordt dan verder uitgewerkt.
Aantal pagina’s: 32. ISBN 978-90-5997-209-4.
Bij dit blok zijn geen links.